Page 55 - Perder 44. Sayı
P. 55
53
Prof. Dr. Kenan Aydın DOSYA
Dekan
Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
Herhangi bir potansiyel yerleşimin pazar alanını belirlemek önemlidir. Bilindiği (tren yolu, otoban ve parklar) bulunup bulunmadığı da makro analiz kapsamında
üzere bir perakende pazarı, perakende ürün veya hizmetlerini satın alma yeteneği, değerlendirilir.
isteği ve arzusuna sahip bireylerden oluşan herhangi bir gruptur. Bir şehir, Yerin ulaşılabilirliği konusunda yapılabilecek mikro analiz ise; görünürlük, trafik
bölge, ülke veya ülkeler grubunda yaşayan insanlar pekâlâ bir perakende pazarı akışı, park olanağı, yoğunluk, giriş ve çıkışlar değerlendirilir. Görünürlük, müşterilerin
oluşturabilirler. Perakendeci kuruluşlar açısından ticaret alanı ise, onların ürünlerini mağazayı görebilme ve giriş yaparak park edebilme yeteneğini gösterir. Konumla
sattıkları pazarlardır. Bir başka ifadeyle, ticaret alanı bir bölgede yaşayanların ticari ilgili olarak iyi bir trafik akışı çok önemlidir. Özellikle büyük iş merkezlerinin,
ilişkilerini yürüttükleri ve alışveriş yaptıkları alan olarak tanımlanabilir. Perakendeci okulların ve fabrikaların yakınında bulunan mağazalar için belirli saatlerde trafik
işletmeler için ticaret alanı; mevcut veya potansiyel bir perakendeci işletmenin akışı yoğunlaşacağından bu saatlerde mağazaya ulaşım tercih edilmeyebilir. Park
tüketicilerin büyük çoğunluğunu çektiği veya çekmeyi umduğu mevcut ya da olası olanaklarının kalite ve sayısı da önemlidir. Birçok mağaza için park olanaklarının
bir konumluk yerin çevresini saran alandır. Ticari alanın sınırlarını tam olarak yetersiz olması mağazaya ulaşımı engellemektedir. Diğer taraftan yoğunluk ve giriş
belirlemek olanaksızdır. Ticari alanın sınırlarını belirlemede tüketici anketleri ve çıkışlarda yaşanan beklemeler insanların mağazaya ulaşmasını engelleyecektir.
başka yöntemlerden yararlanılır. Nüfus artışı ile tüketicilerin bu bölgeyi tercih etmeleri Yersel avantaj
arasında doğrusal bir ilişkiden de söz edilir. Diğer taraftan, çoğu kez arabalı müşterilere Mağazaya ulaşılabilirlik önemli olmakla beraber bu tür yerlerin maliyetleri de
hitap eden şehir içinde ve dışında konuşlandırılan ve içerisinde çok farklı perakendeci yüksek olabilir. Bu nedenle değerlendirmede hedef kitle ve mağaza formatı da önem
kuruluşun yer aldığı alışveriş merkezlerini de ayrıca değerlendirmek gerekir. kazanmaktadır. Örneğin, çiçekçilerin müşterileri genelde planlı alışveriş yapmadıkları
Üçüncü aşama için süpermarketlere yakın olmalıdırlar. Ancak ayakkabı tamircilerinin müşterileri
Ticari alan analizinden sonraki aşama ise, konumluk yerin seçilmesidir. Konumluk planlı bir biçimde hizmet aldıklarından biraz daha uzak olabilir. Diğer taraftan
yerden kasıt; perakendecinin mağazasını konuşlandıracağı yerdir. Bu bir arsa ya da kümülatif çekim de mağazalar için bir avantaj yaratır. Yani birçok mağazanın bir yerde
arazi olabileceği gibi, bir bina ya da binanın bir bölümü olabilir. Perakendecilikte bölge yoğunlaşması orasının müşteriler için daha fazla tercih edilmesine ve çekim merkezi
ve ticari alan analizi kadar konumluk yer de çok önemlidir. Konumluk yer seçiminde olmasına yol açar. Çünkü müşteriler, her istediklerini orada bulacaklarına inanırlar.
de belirli ölçütler dikkate alınarak değerlendirme yapılır. Konum analizi ile bir yerin İlk üç aşamadaki değerlendirmeler olumlu ise yapılacak iş seçilmesi düşünülen
müşteri çekebilmesi için gerekli özelliklerin olup olmadığına bakılır. Konum analizinde yeni yer için talebin tahmin edilmesi ve fizibilite yapılmasıdır. Aşağıda yeni açılacak
iki temel unsur üzerinde durulur; ulaşılabilirlik ve yersel avantaj. Yerin ulaşılabilirliğini mağazalar için bazı satış ve talep tahmin yöntemleri belirtilmektedir. Satış tahmin
makro seviyede değerlendirebilmek için; yol seçenekleri, yol koşulları ve engeller aynı yöntemleri kapsamında; analog yöntemi, regresyon yöntemi, mekânsal etkileşim
anda değerlendirilir. Yol seçeneklerinden kasıt; müşterilerin mağazaya ulaşabilmek yöntemlerinden ( Reilly Yasası ve Huff Modeli), pazar potansiyelini değerlendirmek
için ihtiyaç duyacakları temel ana arterler ya da serbest yolların olup olmadığıdır. amacıyla da Perakende Doyum Endeksinden yararlanılabilir. Bu yöntemlere
Toplu taşıma seçenekleri, durakların konumu, raylı sistemlerde giriş ve çıkış yönleri dergimizin bu sayısında yer verememekle birlikte sonraki sayılarımızda yer
ve bunun neden olduğu insan trafiği de değerlendirilmesi gereken konulardır. Yol verebileceğimizi belirtmek isterim.
koşullarından ise; yolların yaşı, hat sayıları, trafik ışıklarının sayısı, yoğunluk ve
yolların tamir durumunun değerlendirilmesi anlaşılır. Diğer taraftan doğal engellerin
Prof. Dr. Kenan Aydın DOSYA
Dekan
Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
Herhangi bir potansiyel yerleşimin pazar alanını belirlemek önemlidir. Bilindiği (tren yolu, otoban ve parklar) bulunup bulunmadığı da makro analiz kapsamında
üzere bir perakende pazarı, perakende ürün veya hizmetlerini satın alma yeteneği, değerlendirilir.
isteği ve arzusuna sahip bireylerden oluşan herhangi bir gruptur. Bir şehir, Yerin ulaşılabilirliği konusunda yapılabilecek mikro analiz ise; görünürlük, trafik
bölge, ülke veya ülkeler grubunda yaşayan insanlar pekâlâ bir perakende pazarı akışı, park olanağı, yoğunluk, giriş ve çıkışlar değerlendirilir. Görünürlük, müşterilerin
oluşturabilirler. Perakendeci kuruluşlar açısından ticaret alanı ise, onların ürünlerini mağazayı görebilme ve giriş yaparak park edebilme yeteneğini gösterir. Konumla
sattıkları pazarlardır. Bir başka ifadeyle, ticaret alanı bir bölgede yaşayanların ticari ilgili olarak iyi bir trafik akışı çok önemlidir. Özellikle büyük iş merkezlerinin,
ilişkilerini yürüttükleri ve alışveriş yaptıkları alan olarak tanımlanabilir. Perakendeci okulların ve fabrikaların yakınında bulunan mağazalar için belirli saatlerde trafik
işletmeler için ticaret alanı; mevcut veya potansiyel bir perakendeci işletmenin akışı yoğunlaşacağından bu saatlerde mağazaya ulaşım tercih edilmeyebilir. Park
tüketicilerin büyük çoğunluğunu çektiği veya çekmeyi umduğu mevcut ya da olası olanaklarının kalite ve sayısı da önemlidir. Birçok mağaza için park olanaklarının
bir konumluk yerin çevresini saran alandır. Ticari alanın sınırlarını tam olarak yetersiz olması mağazaya ulaşımı engellemektedir. Diğer taraftan yoğunluk ve giriş
belirlemek olanaksızdır. Ticari alanın sınırlarını belirlemede tüketici anketleri ve çıkışlarda yaşanan beklemeler insanların mağazaya ulaşmasını engelleyecektir.
başka yöntemlerden yararlanılır. Nüfus artışı ile tüketicilerin bu bölgeyi tercih etmeleri Yersel avantaj
arasında doğrusal bir ilişkiden de söz edilir. Diğer taraftan, çoğu kez arabalı müşterilere Mağazaya ulaşılabilirlik önemli olmakla beraber bu tür yerlerin maliyetleri de
hitap eden şehir içinde ve dışında konuşlandırılan ve içerisinde çok farklı perakendeci yüksek olabilir. Bu nedenle değerlendirmede hedef kitle ve mağaza formatı da önem
kuruluşun yer aldığı alışveriş merkezlerini de ayrıca değerlendirmek gerekir. kazanmaktadır. Örneğin, çiçekçilerin müşterileri genelde planlı alışveriş yapmadıkları
Üçüncü aşama için süpermarketlere yakın olmalıdırlar. Ancak ayakkabı tamircilerinin müşterileri
Ticari alan analizinden sonraki aşama ise, konumluk yerin seçilmesidir. Konumluk planlı bir biçimde hizmet aldıklarından biraz daha uzak olabilir. Diğer taraftan
yerden kasıt; perakendecinin mağazasını konuşlandıracağı yerdir. Bu bir arsa ya da kümülatif çekim de mağazalar için bir avantaj yaratır. Yani birçok mağazanın bir yerde
arazi olabileceği gibi, bir bina ya da binanın bir bölümü olabilir. Perakendecilikte bölge yoğunlaşması orasının müşteriler için daha fazla tercih edilmesine ve çekim merkezi
ve ticari alan analizi kadar konumluk yer de çok önemlidir. Konumluk yer seçiminde olmasına yol açar. Çünkü müşteriler, her istediklerini orada bulacaklarına inanırlar.
de belirli ölçütler dikkate alınarak değerlendirme yapılır. Konum analizi ile bir yerin İlk üç aşamadaki değerlendirmeler olumlu ise yapılacak iş seçilmesi düşünülen
müşteri çekebilmesi için gerekli özelliklerin olup olmadığına bakılır. Konum analizinde yeni yer için talebin tahmin edilmesi ve fizibilite yapılmasıdır. Aşağıda yeni açılacak
iki temel unsur üzerinde durulur; ulaşılabilirlik ve yersel avantaj. Yerin ulaşılabilirliğini mağazalar için bazı satış ve talep tahmin yöntemleri belirtilmektedir. Satış tahmin
makro seviyede değerlendirebilmek için; yol seçenekleri, yol koşulları ve engeller aynı yöntemleri kapsamında; analog yöntemi, regresyon yöntemi, mekânsal etkileşim
anda değerlendirilir. Yol seçeneklerinden kasıt; müşterilerin mağazaya ulaşabilmek yöntemlerinden ( Reilly Yasası ve Huff Modeli), pazar potansiyelini değerlendirmek
için ihtiyaç duyacakları temel ana arterler ya da serbest yolların olup olmadığıdır. amacıyla da Perakende Doyum Endeksinden yararlanılabilir. Bu yöntemlere
Toplu taşıma seçenekleri, durakların konumu, raylı sistemlerde giriş ve çıkış yönleri dergimizin bu sayısında yer verememekle birlikte sonraki sayılarımızda yer
ve bunun neden olduğu insan trafiği de değerlendirilmesi gereken konulardır. Yol verebileceğimizi belirtmek isterim.
koşullarından ise; yolların yaşı, hat sayıları, trafik ışıklarının sayısı, yoğunluk ve
yolların tamir durumunun değerlendirilmesi anlaşılır. Diğer taraftan doğal engellerin
